Osobną rodziną win słodkich są wina wzmacniane.
Pośród tak znawców wina, jak i w literaturze winiarskiej nie ma pełnej zgodności czy napoje te w istocie rzeczy zasługują na nazywanie ich winami czy tez nie.
Jak wiadomo definicja wina mówi jasno i wyraźnie, iż jest to sfermentowany sok z winogron.
Innymi słowy cukier gronowy jaki został wytworzony, powinien zostać, właśnie na skutek procesów fermentacyjnych, przekształcony w alkohol. Kiedy jednak w jagodach jest tak dużo cukru, iż proces fermentacji zakończa się zanim zostanie on całkowicie „przerobiony” na alkohol, mamy wówczas do czynienia z prawdziwymi winami słodkimi (np. sauternes, tokaj itp.) czy też pół-słodkimi (np. niemiecke spätlese).
O ile natomiast w czasie procesów fermentacyjnych do kadzi zostanie dodany (dolany) mocny alkohol, wówczas fermentacja zostaje zatrzymana, innymi słowy, pozostały cukier gronowy nie zostaje przekształcony w alkohol, w rezultacie czego, otrzymane wino jest słodkie.
O to czy uzyskany w ten sposób płyn, naprawdę zasługuje na miano wina, toczy się odwieczny spór, który nie nam tutaj rozstrzygać.
We Francji podobne wina określa się jako Słodkie Wina Likierowe (VDL) i Słodkie Wina Naturalne (VDN).
Te pierwsze uzyskuje się poprzez dodanie alkoholu w celu całkowitego zatrzymania procesu fermentacji, a więc cukry pozostają w stanie praktycznie nienaruszonym. Zawartość alkoholu w winach likierowych oscyluje pomiędzy 15% a 22%.
Przykładem takiego wina jest Pineau de Charantes otrzymywany wyłącznie z winogron (min. zawartość cukru to 170 g/l) zbieranych w granicach apelacji AOC Cognac i poddanych działaniu właśnie koniakiem. Procedura ta daje mieszankę (hiszp. mistela) podobna do Cartageny, Ratafii czy też Floc de Gascogne.
Natomiast Słodkie Wina Naturalne (VDN) poddawane są działaniu mocnego alkoholu podczas procesu fermentacji, innymi słowy zatrzymują w sobie część cukrów z winogron. Mają one minimalną zawartość alkoholu na poziomie 15%.
Wytwarzanie VDN tak białych, czerwonych jak i różowych zależne jest od stosowanych szczepów i procesów winifikacyjnych.
Francuskie VDN powstają głównie w Langwedocji-Rousillon. Są ro muskaty (muscats) przeznaczone do szybkiego spożycia, a także wina tłoczone wyłącznie ze szczepu grenache, osiągające swoją najwyższą wartość dopiero po stosunkowo długim (kilkuletnim) okresie dojrzewania. Takimi winami są np. Rivesaltes, Maury czy Banyuls.
We Francji wina VDL podlegają opodatkowaniu na takim samym poziomie jak mocne alkohole, natomiast VDN na poziomie wina.
Poza już wyżej wymienionymi, bardziej znane w świecie wina wzmacniane to porto, sherry, madera, moscatel de Setubal.
Poniżej mały przewodnik po stylach różnych apelacji Roussillon.
Rivesaltes: największa apelacja win słodkich we Francji (8 tys. ha). Wina mogą być czerwone lub (rzadziej) białe. Wyróżnia się rozmaite kategorie:
Rivesaltes Grenat: młode wina czerwone (min. 75% grenache) dojrzeewane minimum rok, odpowiednik porto ruby;
Rivesaltes Tuilé: czerwone, ale starzone min. 2 lata w beczkach, aż nabierają tytułowej ceglastej barwy; odpowiednik porto tawny;
Rivesaltes Ambré: białe, starzone min. 2 lata w beczkach, poddawane dość znacznej oksydacji, nabiera bursztynowego koloru;
Rivesaltes Hors d’Âge: minimalny czas dojrzewania w drewnianych beczkach to 5 lat. Kategoria dla win białych i czerwonych, najczęściej dość mocno utlenionych; luźny odpowiednik starszego porto tawny.
Muscat de Rivesaltes: młode białe wina nieutlenione wyłącznie ze szczepów muscat. Bardzo owocowe i przyjemne, choć proste i raczej jednowymiarowe;
Maury: apelacja win słodkich wydzielona z Rivesaltes ze względu na lepszą jakość produkowanych tu win (1,7 tys. ha). Powstają tu głównie wina czerwone. Style są różne – z przewagą win mocno owocowych, nieutlenionych. Najmłodsze oznaczane są jako Maury Grenat, luźny odpowiednik porto ruby, występuje również Maury Rimage (lub Vintage) oznaczające zwykle poważniejsze wino krótko starzone w beczce (odpowiednik porto vintage). Maury Mise Tardive to wino starzone kilka lat w beczce dla złagodzenia garbników, ale nieutlenione (odpowiednik porto late bottled vintage). Rzadziej występują w Maury wina utlenione. Sporo zależy od producenta: winiarze – indywidualiści potrafią tworzyć trunki niezwykłe, spółdzielnie najczęściej wypuszczają przyzwoite butelki za rozsądne pieniądze. Dla win wytrawnych funkcjonuje nowa, osobna apelacja Maury Sec (większość jest jednak nadal butelkowana jako AOC Côtes du Roussillon-Villages lub IGP).
Banyuls: apelacja AOC położona na ostatnim skrawku francuskiej ziemi przed granicą z Hiszpanią. Powstają tu słodkie wina zróżnicowane stylistycznie. Wśród szczepów dominuje grenache noir, wina białe (w mniejszości) z grenache gris i macabeu. W odróżnieniu od Maury większość win robi się w stylu utlenionym. Kategorie win podobne jak w Maury. Wina z najlepszych winnic noszą dumne miano Banyuls Grand Cru. Wina wytrawne z tego obszaru nazywają się AOC Collioure.
